Không được coi thường bệnh gan nhiễm mỡ

SKĐS - Gan nhiễm mỡ không chỉ thấy ở những người béo phì hoặc uống nhiều rượu bia mà còn gặp cả ở người có cơ địa gầy, ốm. Gan nhiễm mỡ có diễn tiến rất âm thầm, đôi khi không có triệu chứng nhưng lại là nguyên nhân của nhiều bệnh về sau.

Những câu chuyện về mỡ trong gan
Nghe tới gan nhiễm mỡ, người ta thường có sự liên tưởng tới một bệnh nhân béo phì… Quả đúng như vậy, 70% bệnh nhân bị gan nhiễm mỡ là do bệnh béo phì, thế nhưng không hiếm những người có vóc dáng mảnh mai, thân hình ốm yếu cũng bị gan nhiễm mỡ.
Người mẫu N.H là một trường hợp ví dụ điển hình. Cô luôn được mời biểu diễn ở các sự kiện lớn vì có vóc dáng khá chuẩn. Tuy nhiên, khi bắt đầu bước qua tuổi 30, phát hiện vòng 2 của mình xuất hiện những ngấn mỡ dư thừa, cô áp dụng một chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt. Kết quả thật mãn nguyện, nhưng sau một thời gian, khi đi khám tổng quát, cô phát hiện mình bị gan nhiễm mỡ.
Trường hợp thứ hai là của một giáo viên trung học, 40 tuổi, ăn chay trường. Anh bắt đầu ăn chay từ cách đây hơn 10 năm, rất hiếm khi anh đụng đến bia, rượu hay thuốc lá. Không những thế, anh còn thường xuyên tập thể dục vào buổi sáng, chạy bộ ngoài công viên để hít thở không khí trong lành. Tuy nhiên, khi siêu âm gan, bác sĩ phát hiện anh bị gan nhiễm mỡ độ 1. Anh sững sờ và nghĩ kết quả có sự nhầm lẫn nên chủ động đề nghị bác sĩ cho chụp CT. Kết quả cũng tương tự. Để chắc chắn hơn nữa, anh xin làm sinh thiết gan và kết quả không khác hai lần trước.
Ở cả hai trường hợp trên, bệnh nhân đều không ngờ tới gan nhiễm mỡ bởi họ: không dư cân béo phì, không nghiện bia rượu và cũng không bị đái tháo đường, vậy đâu là nguyên nhân? Trên thực tế, không chỉ những người có thân hình gầy gò mà ngay cả trẻ em cũng có thể bị gan nhiễm mỡ.

Truy tìm nguyên nhân?
Gan nhiễm mỡ hay còn gọi là gan thoái hóa mỡ là tình trạng ứ đọng mỡ trong gan do nhiều nguyên nhân.Bình thường lượng mỡ chiếm khoảng 3-5% trọng lượng của gan. Gan nhiễm mỡ mức độ nhẹ khi lượng mỡ trong gan chiếm từ 5% đến 10%, nếu từ 10% đến 25% là nhiễm mỡ mức độ vừa, còn khi vượt quá 30% là nhiễm mỡ nặng. Mức độ gan nhiễm mỡ cũng phụ thuộc vào bệnh chính gây ra và việc người bệnh tuân thủ chế độ điều trị bệnh như thế nào.
Có nhiều nguyên nhân gây ra gan nhiễm mỡ, điển hình như: nghiện rượu, tình trạng cơ thể dư cân béo phì; bệnh lý đái tháo đường hoặc dùng nhiều các loại thuốc có hại cho gan… Tuy nhiên, không chỉ những trường hợp béo phì, thừa chất, lười vận động mới là những đối tượng có tỷ lệ gan nhiễm mỡ cao, ngay kể cả những người gầy gò cũng có thể là nạn nhân của gan nhiễm mỡ.
Ở người bị gan nhiễm mỡ, chất béo không chỉ đơn thuần dư thừa bên dưới lớp da mà còn hiện diện xung quanh cơ quan nội tạng chẳng hạn như gan, dưới dạng những túi chất béo li ti. Những bệnh nhân gầy gò, ốm yếu, suy dinh dưỡng, hay áp dụng chế độ giảm cân quá nhanh cũng là một nguyên nhân khiến cho bệnh gan nhiễm mỡ bùng phát. Khi cơ thể thiếu chất cũng đồng nghĩa với việc thiếu một số chất cần thiết để thanh lọc bớt mỡ. Người ăn ít hay ăn kiêng quá mức sẽ khiến lượng đường trong máu thấp khi đó cơ thể sẽ tự điều chỉnh tăng hấp thu mỡ để phân giải thành năng lượng, nếu lười vận động mỡ sẽ tích tụ mà không được chuyển hóa, axit béo đi vào máu nhiều, vượt quá mức cho phép sẽ gây ra gan nhiễm mỡ.

Gan nhiễm mỡ, sát thủ thầm lặng
Gan nhiễm mỡ không phải là một bệnh mà là biểu hiện lâm sàng của nhiều bệnh lý khác nhau. Trước đây người bệnh có tâm lý rất coi thường gan nhiễm mỡ vì người ta cho rằng sẽ không gây ra các biến chứng nguy hại. Đây là một quan niệm sai lầm.
Theo BS.CKII. Trần Ngọc Lưu Phương - Trưởng đơn vị tiêu hóa can thiệp Bệnh viện Nguyễn Tri Phương cho biết: Gan chính là nơi tổng hợp chất béo. Nếu vì lý do nào đó khiến chất béo không được vận chuyển kịp thời ra khỏi lá gan thì sẽ tích lũy trong nhu mô gan, chiếm chỗ của tế bào gan, gây ra nhiễm mỡ. Mặc dù gan nhiễm mỡ đúng là một biểu hiện lành tính, sẽ không nguy hiểm nếu như được phát hiện sớm và có can thiệp kịp thời. Tuy nhiên, biểu hiện này diễn biến âm thầm, cơ thể người bệnh sẽ dần thích nghi với những triệu chứng bệnh lý nên thường bỏ qua, do vậy khi phát hiện, bệnh sẽ trở nên vô cùng nguy hiểm.
Diễn tiến nặng của gan nhiễm mỡ có thể gây xơ gan, dẫn đến ung thư gan. Ở các giai đoạn sau, người bệnh thường thấy rất mệt mỏi, uể oải, đầy hơi, khó chịu, chán ăn, ngứa ngáy, làm việc lười biếng, không tập trung và sức khỏe suy giảm rõ rệt... Đáng nói là phần lớn bệnh nhân lúc đó đã có vấn đề với rối loạn biến dưỡng chất béo thể hiện qua triệu chứng tăng mỡ trong máu, tăng men gan, tăng ure huyết…
Đặc biệt, không nên coi thường bệnh gan nhiễm mỡ vì đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây xơ gan, sau virút viêm gan b, C...
Ngoài việc thực hiện một chế độ ăn uống hợp lý, tập thể dục thường xuyên thì những người bị gan nhiễm mỡ cần phải đi kiểm tra gan định kỳ để có thể nắm rõ tình trạng mỡ trong gan của mình thế nào, từ đó có các cách điều trị hợp lý để tránh nguy cơ biến chứng. Khi đã phát hiện gan nhiễm mỡ trên siêu âm, người bệnh nên đi khám ở các cơ sở y tế để được xác định nguyên nhân cũng như đánh giá giai đoạn của bệnh để có thể điều trị một cách đúng đắn nhất.

Nguyễn Tùng
(Ghi theo lời BS.CKII. TRẦN NGỌC LƯU PHƯƠNG, Trưởng đơn vị Tiêu hóa can thiệp BV. Nguyễn Tri Phương, TP.HCM)